Beste vrienden,
Eerder dit jaar hadden we de gelegenheid deel te nemen aan de “Refugee Highway Partnership” conferentie, een jaarlijks evenement voor mensen uit heel Europa die met vluchtelingen werken. De conferentie werd dit jaar in Athene (en online) gehouden. Henk Jan was een deel van het organiserende comité met de speciale verantwoordelijkheid om te zorgen dat werkers en leiders met een vluchtelingenachtergrond uitgenodigd zouden worden en zich welkom zouden voelen. Voor veel van hen was dit de eerste keer dat ze aan zo’n conferentie meededen.
Tijdens de conferentie hadden we de gelegenheid om een workshop te leiden over werken met tienervluchtelingen - een onderwerp dat in onze omgeving niet vaak aan de orde komt. In onze workshop legden we de nadruk op de uitdaging van een multiculturele opvoeding. De identiteit van tieners wordt gevormd door de waardes die ze oppikken uit verschillende culturen waarin ze leven. Tegelijkertijd horen ze nergens helemaal thuis. Iedereen die multicultureel is opgevoed kan dit gevoel waarschijnlijk goed begrijpen.
Een van de verhalen die dit illustreert en ook relevant is gezien de gebeurtenissen in Afghanistan is het verhaal van Zack.
ZACK GROEIDE OP IN EEN AFGELEGEN DORP IN AFGHANISTAN, IN EEN DIEPE VALLEI OMRINGD DOOR BERGEN. HIJ GING NAAR HET PLAATSELIJKE SCHOOLTJE, MAAR SPIJBELDE ZO VAAK MOGELIJK OM DE WREDE STRAFFEN TE ONTLOPEN DIE DE LERAAR OM de kleinste redenen UITDEELDE. ZULKE DAGEN BRACHT HIJ ZWERVEND IN DE BERGEN DOOR WAAR HIJ DE KUDDES VAN ZIJN FAMILIE WEIDDE OF MET ZIJN VRIENDEN “STEENGEVECHT” SPEELDE.
Oorlog was een constante realiteit in Zacks kindertijd aangezien zijn dorp op de frontlinie lag tussen de Taliban en het Afghaanse en Amerikaanse leger. Hij zag met eigen ogen de gruwelijke effecten van bombardementen op zijn dorp. Rond tienjarige leeftijd werd hij onder dwang gerekruteerd voor een kamp van de Taliban, waar hij psychologische marteling en hersenspoeling onderging en getraind werd in overvalstaktieken. Op een dag raakte hij bevriend met een Amerikaanse soldaat die hem een verrekijker cadeau gaf. Later hielp hij de Amerikaan bij het vinden van een wapendepot. Deze daad bracht hem en zijn familie in de problemen zodat hij en zijn broer Matt moesten vluchten. Samen met hun oma verlieten zij het land en kwamen via een lange weg met vele gevaren uiteindelijk aan in Griekenland.
Hoewel Griekenland zogenaamd een “veilig” land voor hen is, werden ze hier mishandeld door de politie en onterecht opgesloten. Hierdoor is hun vertrouwen in de autoriteiten nog minder geworden dan die al was. Uiteindelijk is hun oma in haar eentje vertrokken naar Duitsland en liet de twee broers aan hun lot over in de “jungle” van Athene. Het is al lastig genoeg om jezelf te redden hier, laat staan dat er ook nog eens wordt verwacht dat je je familie in Afghanistan moet ondersteunen. Helaas bracht de financiële druk hen ertoe om met de verkeerde types in aanraking te komen zodat ze betrokken raakten in illegale activiteiten.
Rond deze tijd ontmoetten wij Zack en Matt en Henk Jan ontwikkelde een speciale vriendschap met hen. Ondanks dat we Zack af en toe uit het oog verliezen, duurt de vriendschap voort.
In de loop van de jaren hebben we de effecten van trauma en uitzichtloosheid gezien in Zacks leven, maar ook de manier dat God tot hem spreekt door zijn interesse in de verhalen en films over Jezus. Op een avond vertelde Zack weer eens de gekste verhalen over zijn leven in Afghanistan. We vroegen hem wat hij graag in de toekomst zou willen doen als hij kon kiezen. Zijn antwoord:
“Als ik alles kon doen wat ik wilde, zou ik schapen hoeden, maar ik zou niet weten waar ik ze heen zou moeten brengen [om te grazen op het Griekse platteland].
Het is niet voor te stellen wat een kloof er ligt tussen de verschillende werelden waar Zack in groot geworden is. Hoe moet hij ooit deze tegenstrijdige levenservaringen en boodschappen met elkaar in overeenstemming brengen? Waar ligt zijn identiteit in deze wereld?
Velen zullen in Zack misschien een opstandige tiener zien en zelfs een gevaar voor de samenleving. Nu we hem beter hebben leren kennen, zien we in hoe zijn keuzes gedicteerd werden door conflict, een ontwrichte samenleving, tekort aan liefde en goede invloeden om zich heen en gebrek aan kansen.
Pas toen we de tijd namen om naar hem te luisteren ontdekten wij de blanke pit die achter de ruwe bolster schuilging. Toen hij bij ons thuis op bezoek kwam trok hij beleefd zijn schoenen uit en vroeg waar de badkamer was om zijn zweetvoeten te wassen. We realiseerden ons dat dit een gewone jongen is. Ergens is er een moeder die hem deze goede gewoontes heeft bijgebracht!
Wij voelen ons uitgedaagd door Jezus’ eenvoudige gebod om onze vijanden lief te hebben. Zacks verhaal brengt dit dicht bij huis. Wie is eigenlijk de vijand in dit verhaal? Je zou Zack kunnen zien als een vertegenwoordiger van de Taliban. De effecten van zijn hersenspoeling zijn nog altijd merkbaar. Maar hij is ten eerste een slachtoffer van zonde, onrecht en onderdrukking, voordat hij gedwongen werd een dader te worden. En in de stille momenten verlangt hij terug naar het simpele herdersleven dat hij nooit werkelijk mocht beleven, een wereld die nu voor altijd weg is.
Het is moeilijk om te zien hoe dit verhaal ooit goed kan komen. Trauma, zonde en duisternis kunnen zo’n grip hebben op een mensenleven. Maar we geloven in de kracht van Jezus om hoop, transformatie en nieuw leven te bewerkstelligen.
Zack werkt momenteel zwart in een sinaasappelboomgaard in zuidwest Griekenland en elke paar maanden zien we elkaar als hij op bezoek in Athene komt. Matt doet soortgelijk werk in een ander deel van het land.
Blijf met ons bidden voor verandering in Zacks leven
Zack is eerder ter sprake gekomen in onze nieuwsbrief in het verhaal over zijn broer Matt.
gebed en ondersteuning voor Oekraïne
In Griekenland, net als in Nederland, zijn de effecten van de oorlog in Oekraïne te merken. Enkele tienduizenden vluchtelingen zijn hier aangekomen. Gelukkig wordt er grotendeels in hun basisbehoeften voorzien door de overheid en de lokale gemeenschap. Een aantal Oekraïense gezinnen komt in onze multiculturele kerk. Onze collega’s die werken onder slachtoffers van gedwongen prostitutie meldden wel dat ze extra op hun hoede zijn voor mensenhandelaars die misbruik maken van de situatie.
Onze collega’s van One Collective en ITeams zijn in Oekraïne en omringende landen actief en helpen met noodopvang en traumazorg.
Klik hier om bij te dragen aan het ITeams noodfonds voor Oekraïne.
Klik hier voor meer informatie over het crisiswerk van onze collega’s in Uzhhorod, Oekraïne (in het Engels).
Als deel van het onderzoek voor onze workshop lazen wij deze klassieker over Third Culture Kids (kids die opgroeien tussen verschillende culturen en daarin voor zichzelf een derde cultuur creëren). Henk Jan kreeg zelf ook meer inzicht in hoe zijn multiculturele opvoeding hem heeft beïnvloed.